#Tekrarlayan Düşük: Nedenleri, Tedavisi ve Önlemek İçin Yapılması Gerekenler

Düşük, çiftler için acı verici ve duygusal bir deneyimdir ve gebe kalmaya çalışan çiftler için yıkıcı olabilecek çoklu düşükler yaşanabilir. Birden fazla hamilelik kaybı yaşadıysa, olası nedenler ve tedaviler hakkında uzman bir doktordan bilgi almak gerekebilir. Bu yazıda tekrarlayan düşükler hakkında bilgiler bulunmaktadır.

Tekrarlayan Düşük Nedir?

Tekrarlayan düşük, art arda iki veya daha fazla gebelik kaybı olarak tanımlanır. Amerikalı kadınların yaklaşık yüzde 1’inin birden fazla düşük yaşadığı, ancak bazılarının daha sonra başarılı bir hamileliğe sahip olabileceği tahmin edilmektedir. Düşük yapma duygusal olarak acı verici olabilirken kişinin yaşamını ve sağlığını etkileyebilir. Düşük yapmış kadınlar daha sonra hayata farklı açılardan bakabilirler ve hayattan zevk almayabilirler. Çoklu düşüklere neden olabilecek faktörleri anlamak ve tedavi seçeneklerini keşfetmek kişinin düşük sonrası yaşadığı yas tutma sürecinde kişiye yardımcı olabilir.

Tekrarlayan Düşükler

Embriyo döllenme sırasında anormal sayıda kromozom aldığında düşüklerin yüzde 60’ından fazlası meydana gelir. Bu, altta yatan bir tıbbi durum olmadan tesadüfen meydana gelen genetik bir sorundur. Kadınlar yaşlandıkça, bunun olma şansı artmaktadır. Bazı çiftler, bir partnerinin bir parçası başka bir kromozoma aktarılmış bir kromozoma sahip olduğunda tekrarlayan düşükler yaşayabilir. Bu kromozomal translokasyon olarak bilinir. Genelde herhangi bir belirti veya semptomu olmayanlar; bununla birlikte yumurtaları veya spermleri, normalden daha fazla veya daha az sayıda farklı kromozomlara sahip olmaktadır.


Bu, embriyonun çok fazla veya çok az genetik materyalin yaşayabilmesine ve dolayısıyla düşük yapmasına neden olur. Bu durumlarda, kadın fetus yeni oluşurken tekrarlayan erken düşük yaşanabilir. Tekrarlayan düşük, altta yatan bir sağlık durumuna atfedilebilir. Örneğin, antifosfolipid sendromu (APS) adı verilen bir otoimmün bozukluk, düşük ve fetal ölüm ile ilişkilidir. Bu durumda, bağışıklık sistemi normal kan pıhtılaşmasında rol oynayan bazı maddelere karşı antikorlar oluşturur.


Diyabet aynı zamanda sık düşüklere de katkıda bulunabilir. Yüksek kan şekeri seviyeleri, özellikle hastalık iyi yönetilmezse, fetüse zararlı olabilir. Polikistik over sendromu (PCOS) , tekrarlayan düşükler için oranları arttıran başka bir tıbbi durumdur. Hiperprolaktinemi ve tiroid bozuklukları (örn., Hipotiroidizm ve otoimmün tiroidit) gibi hormonal bozukluklar da tekrarlayan gebelik kaybı şansının artmasına neden olabilir.


Tekrarlayan düşük, altta yatan bir sağlık durumuna atfedilebilir. Örneğin, antifosfolipid sendromu (APS) adı verilen bir otoimmün bozukluk, düşük ve fetal ölüm ile ilişkilidir.


Üreme organlarında anormallikleri olan kadının tekrarlayan erken düşük yapma şansı daha yüksektir. Bir doku duvarı ile kısmen iki bölüme ayrılan uterus gibi doğuştan uterus anormalliği, çoklu düşüklerin en yaygın nedenlerinden biridir. Asherman sendromu adı verilen bir durum, tekrarlayan düşüklerle ilişkilidir. Bu hastalığı olan kadınların uteruslarında yapışıklıklar ve skarlaşmanın yanı sıra tekrarlayan gebelik kaybına katkıda bulunabilecek fibroidler ve polipler (uterusta kanserli olmayan büyüme) vardır. Bu durumlarda, implantasyon olamaz, bu nedenle kadınlar bilmeden önce hamileliği kaybedebilir.


Bazı çevre ve yaşam tarzı seçimleri tekrar tekrar düşüklere neden olabilir. Aşırı sigara içen veya fazla içen kadınların cansız fetüsleri taşıma riski artabilir. Bazı tehlikeli kimyasallara maruz kalınan bir alanda çalışmak da düşük yapma riskini artırabilir. Doktor kişinin yüksek riskli bir ortamda olduğunu düşünüyorsa, sağlıklı bir hamilelik geçirme şansını artırmak için yaşam tarzı değişiklikleri önerebilir.

Tekrarlayan Düşük Sonrası Test

Üç düşükten sonra, doktor tekrarlayan düşük testi önerebilir ve kişiyi pelvik muayene de dahil olmak üzere tam bir fiziksel muayeneden geçirebilir. Diğer iç muayeneler arasında rahim, fallop tüpleri ve yumurtalıklardaki anormallikleri tespit etmek için vajinal bir ultrason bulunur. Ayrıca şeklini değerlendirmek için uterusun röntgenini de olabilir. Salin sonohisterogram, skar dokusu veya fibroidler gibi uterustaki büyümeleri teşhis edebilen başka bir prosedürdür.


Altta yatan sağlık durumlarını kontrol etmek için doktor kan testleri yapabilir. Bu testlerden biri, hamileliği vadede taşıma yeteneğini etkileyebilecek belirli hormonların özellikle prolaktin, tiroid ve progesteron seviyelerini kontrol edebilir. APS’den şüpheleniliyorsa, antifosfolipid antikorları ve lupus antikoagülan testi gibi bağışıklık sistemiyle ilgili herhangi bir anormallik tespit etmek için bir antikor testi verilebilir. Son olarak, doktoru kontrolsüz bırakılarak düşük yapma riskini artıran diyabet testi için bir glikoz taraması önerebilir.


Tekrarlayan düşüklerden sonra sıklıkla önerilen prosedürlerden biri histeroskopidir. Bu prosedürde, Asherman sendromu, endometriyal polipler, fibroidler veya konjenital uterin anomalileri için uterus boşluğunu incelemek için uterusa dar bir fiber optik kapsam yerleştirilir. Doktor, düşüklere neden olabilecek bir enfeksiyonu olup olmadığını belirlemek için endometriyal biyopsi yapabilir.


Ayrıca kişinin çoklu düşüklere neden olan genetik bir durumu olduğundan şüphelenirse, kromozomlarının bir haritası olan ve genetik kusurları teşhis etmek için bir analiz olan bir karyotip testi isteyebilir. Bu özel tekrarlayan düşük testi tipik olarak en son gerçekleştirilecek testlerden biridir ve ayrıca onlardan gelen genetik kusurları dışlamak için partnere de bazı testler uygulayabilir.

Tekrarlayan Düşük Tedavisi

Tekrarlayan düşük tedavisi altta yatan nedenlere bağlıdır. Cerrahi, rahimdeki intrauterin septumun ayrılması ve skar dokusunun çıkarılması, adezyonlar ve iyi huylu büyümeler dahil olmak üzere bazı sorunları düzeltebilir. Rahmin şekli hamileliği etkiliyorsa, bazı ameliyatlar şeklini düzeltebilir. Bu ameliyatlar tipik olarak birkaç haftalık iyileşme süreleri ile laparoskopik olarak yapılır. Otoimmün bozuklukları olan kadınlar, bazı reçeteli ilaçlar veya düşük dozda aspirin ile rahatlama bulabilir. Bununla birlikte, kanama problemlerine veya mide ülserlerine maruz kalırsa doktora müracaat etmesi gerekebilir.


Altta yatan sağlık koşullarını tedavi etmek, örneğin, kan şekerini düzenlemek veya diyabeti daha iyi yönetilmesi çoklu düşüklerin azaltılmasına yardımcı olabilir. Aşırı aktif veya az aktif tiroid bezi, diğer tiroid disfonksiyonu başarılı bir hamilelik geçirme şansını artırabilir. Bu durumların düzeltilmesi veya daha iyi yönetilmesi, sağlıklı bir hamilelik yaşama şansını olumlu yönde etkileyecektir.


Çoklu düşükler çiftlerin yaklaşık yüzde 5’ini etkileyen kromozomlarınızın translokasyonundan kaynaklanıyorsa, doktor in vitro fertilizasyon gibi doğurganlık tedavileri önerebilir. Bu tedavi, sperm ve yumurtanın vücut dışında bir laboratuvarda birleştirilmesini içerir. Embriyolar rahim içine implante edilmeden önce, translokasyon meydana gelmediğinden emin olmak için test edilebilir. Laboratuvar, sağlıklı hamilelik şansını artırmak için sağlıklı embriyolar için tarama yapabilir. Bu durumlarda tekrarlayan düşük sonrası hamilelik genellikle olasıdır.

Tekrarlayan Düşükleri Önleme

Bazı yaşam tarzı değişiklikleri, tekrarlayan düşüklerin önlenmesine yardımcı olabilir. Sigarayı bırakmak, içmek veya yasadışı uyuşturucu kullanmak hem genel hem de üreme sağlığını iyileştirebilir. Aşırı kilolu olmak, düşük yapma riski ve bir bebeğin termini kavramasını ve taşımasını zorlaştıran bir durum olan PCOS geliştirme olasılığı ile bağlantılıdır. Kilo vermek, PCOS veya diyabet semptomlarını iyileştirebilir ve bir bebeğin sağlıklı olarak taşınmasına yardımcı olabilir.


Kişinin hayatında daha az stres olması, hamilelik sürdürme şansını artıran koşullar yaratabilir. Mesela kişinin aşırı stres yaratan zorlu bir işi veya zorluğu olabilir. Eklenen stres ve düşük yapma arasındaki doğrudan bağlantı kesin olmasa da, bazı çalışmalar zihinsel durumu iyileştirmenin tekrarlayan düşüklerin önlenmesine katkıda bulunabileceğini göstermektedir.


Bazı kadınlar hamileliklerinin erken döneminde yeterli progesteron yapamayabilir, bu da düşüklere neden olabilir. Bazı kadınlar hamileliklerini sürdürmelerine yardımcı olmak için başlangıçta ve hamilelikleri boyunca progestin (sentetik bir progesteron formu) takviyelerinden yararlanabilirler.

Tekrarlayan Düşük Sonrası Gebelik

Birden fazla düşük yapmış kadınlar, gebe kaldıklarında sevinç yerine endişeli olabilirler. Kişi daha önce düşük yapmışsa hamileliği sürdürme konusunda endişelenmesi çok normaldir ve bazılarının düşük yaptıktan sonra tedavi almaları gerekebilir. Bu durum hamilelik hormonlarındaki değişiklikler anlamına gelir ve daha önce düşük yapmış olunsa bile ruh hali değişimleriyle duygusal bir zaman olabilir. Birden fazla düşük nedeniyle alınan tedaviye bağlı olarak, doktor hamileliğin ilerlemesini daha yakından izlemeyi seçebilir. Çoklu düşüklere kronik sağlık durumları neden olmuşsa, kan şekeri veya tiroid durumlar daha yakından kontrol edilebilir.


Hamilelik sırasında, doktorun talimatlarına tam olarak uyulduğundan emin olmak gerekir. Folik asit ve doğum öncesi vitaminleri alınmalı ve iyi beslenip kaliteli uyku uyunmalıdır. Eğer doktor kişinin egzersiz yapmasına izin verirse doktorunun tavsiye ettiği şekilde egzersizlerin yapılması önerilmektedir.


Tekrarlayan düşükler yaşadıysa, ilk adım uzman bir doktora danışmaktır. Çünkü doktor birden çok düşük için altta yatan nedenleri keşfetmeye yardımcı olacak ve kişi için en iyi tedavi seçeneklerini önerecektir.

Kaynakça:


https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2709325/

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu