Allgemeines

#Yaygın Suçların Çıkış Noktasına Açıklık Getiren Kırık Cam Teorisi #SosyalMedya #Tv #BB

Yaygın Suçların Çıkış Noktasına Açıklık Getiren Kırık Cam Teorisi

Grace, yabancısı olduğu Dogville kasabasına ilk adımını attığında bilinmezliğin getirdiği bir korkunun içinde süzüyor etrafını. Başına geleceklerden habersiz peşindekilerden kurtulabileceğine dair umut arıyor. Kırık Cam Teorisi “bir kere olduğunda devamı gelir ve suç suçu getirir” anlayışını açıklarken Dogville de bunu destekliyor.

Dogville, maskelerin ardına saklanan ve kötülük potansiyeli taşıyan insanın gerçekçi halini sunmasıyla biliniyor. Lars von Trier’e haklı saygı uyandıran bir başyapıtın adı. Trier, bu yapıtıyla ikiyüzlülüğü harika biçimde (bence) işlediği gibi konumuzun odak noktasına oturan Kırık Cam Teorisi için de muhteşem bir örnek ortaya koymuştu 2003 yılında. Çünkü izleyenler bilir ki, Grace’in kasabada uğradığı saldırı sadece bir “ilk”i temsil ediyordu. Bu saldırıların kasaba halkınca öğrenilmesi sonrası, saldırıların ardı arkası kesilmiyordu…

Kırık Cam Teorisi ve Philip Zimbardo

Kırık Cam Teorisi, Suç

Prof. Dr. Philip Zimbardo, 1971’e tarihlenen ve kendisinin bizzat yürüttüğü “hapishane deneyi” ile ismini yalnızca bilim dünyasında değil aynı zamanda popüler kültürü etkileyerek birçok kesimde duyurmuştu. İsmini geniş kitlelere duyurmasını sağlayan bir başka çalışması da “Discovering Psychology” isimli 20 bölümden oluşan psikoloji belgeseliydi. Bu belgeselin yayılmasıyla Prof. Zimbardo ününe ün kattı ve bu yapım onun “Psikolojinin Yüzü ve Sesi” olarak tanınmasına dayanak oluşturdu.

Kırık Cam Teorisi de Zimbardo’nun sosyal deneylerinden birini oluşturmakla birlikte günümüz kriminal sürecini anlamada verimli bir kaynak hatta rehber niteliği taşıyor.


Kırık Cam Teorisi: Suç suçu doğurur




Bu teorinin ortaya koyduğu varsayıma göre disiplinsizlik ve boşluk, suçu doğurur. Tavizin taviz getirdiğini, suçun suçu doğrduğunu ortaya koyan bu teori, siyasetten toplumsal alanlara, iş dünyasından, asayişe kadar birbirinden farklı olduğu kadar birbiriyle görünmez bağları olan birçok alana yol göstericilik yapabilecek bir potansiyel taşıyor.

Teoriyi yaratan araba deneyi

Suç alanındaki çalışmalarını ilerletmek isteyen ABD’li Zimbardo, 1969’da yardımcısını da alıp hipotezinin akıbetini gözlemleyeceği deneyine başlamaya karar veriyor. Bu deney için New York’ta bulunan ve yoksul sakinleriyle dikkat çeken Bronx bölgesine 1959 model bir otomobil bırakıyor. Aracın dikkat çekmesi için plakasını söken Zimbardo, kaputunu da açık bırakıyor. Ardından Zimbardo ve yardımcısı kuytuya geçip süreci gözlemlemeye başlıyor.

Suç işlemenin olağan karşılandığı Bronx’ta beklenen oluyor ve otomobil kısacık bir süre içinde yağmalanıyor.

İlk camın kırılması davetiye çıkarıyor

Suça bakış açısında köklü bir değişiklik yaratan Kırık Cam Teorisi için bir adım daha ileri giden Prof. Zimbardo bu kez sosyoekonomik seviyenin daha yüksek olduğu Palo Alto bölgesine gidiyor. Aynı model bir otomobili yine plakasız ve kaputu aralık kalacak biçimde bölgeye bırakıp bir kez daha kenara çekilip izlemeye koyuluyor.

Bölge halkının Bronx’a göre daha yüksek gelirli bireylerden oluşması nedeniyle ilk bir hafta saldırıya uğramayan otomobil sonradan aynı yağmaya maruz kalıyor. Çünkü Prof. Zimbardo, bu aracın tek bir camını bir çekiç yardımıyla kırıyor ve yeniden köşesine çekiliyor.

Camı kırık, kaputu açık, plakasız bir aracı gören Palo Alto halkı, suçun bulaşıcılığını kanıtlayan bir başka örneğin başrolünü üstleniyor. Yoksul ve varsıl olması fark etmeksizin iki ayrı bölgede de yağmanın olması (suçun işlenmesi) temelde tek bir ortak noktaya dayanıyor; ilk adımın atılması.


Bir kereden bir şey olmaz (mı?)

Kırık Cam Teorisi, SuçBal gibi olur… Örneğin kadına şiddet ve tecavüz gibi toplumsal huzur normlarını hiçe sayan olaylarda da görüldüğü gibi ilk başta engellenmeyen tüm suçlar gün geçtikçe katlanarak büyür ve yaygınlaşır. Kendisi için kırmızı ışık yanan yayanın geçişini sürdürmesi ya da çöp alanları dışındaki yerlere çöp atılması önemsenmeyen kural ihlalleridir ama bilimin de kanıtladığı gibi büyük suçların işlenmesi için zemin hazırlayan ilk adım suçlarıdır.

“Bir kereden bir şey olmaz” anlayışını haklı mesnetlerle yalanlayan Kırık Cam Teorisi, bir camın kırılması halinde birçok kişiye hatta geniş kitleye sağlam kalan diğer camların kırılması cesaretini vereceği metaforuna dayanıyor. Gerçek hayatta da sıklıkla gördüğümüz yolsuzluklar, hırsızlıklar ve tüm yüz kızartıcı suçlar, bu metaforun gerçek hayata uyarlanmasının örnekleridir.

Kırık Cam Teorisi duyarsızlaşma nedeniyle suçta sürekliliğe sebep olur

Kırık Cam Teorisi, Suç


Örneğin bir politikacı düşünün. Hakkındaki yolsuzluk iddiaları karşısında aklanmak yerine iddialar örtbas edilirse tehlike çanlarının çalmaya başladığını duyabilirsiniz. Çünkü suçun engellenmediğini gören politikacı için korkulacak bir durum kalmaz ve hem kendisi hem de birçok (!) politikacı kirli işlerine devam edebilme cesareti kazanırlar ve bir anlamda ipin ucu kaçar ki yakalayabilene aşk olsun.

Politik arenanın dışındaki tüm alanlarda da geçerli olabileceği gibi istisnaların genelgeçer kabul edilmesi yani duyarsızlaşmanın oluşması artık suç batağının genişlediğini haber veriyor demektir.

Prof. Zimbardo’nun teorisi suçun yayılmasının sebeplerini ortaya koyduğu gibi suçu engellemenin de çözümünü veriyor

Kırık Cam Teorisi, SuçŞu ana kadar okuduğunuz satırlar, suçun suçu doğurduğunu kanıtladığını gösteren bir deneyin detaylarıydı. Sürecin umut verici diğer detayı ise suçu engellemenin bulaşıcı olduğu gerçeği.

Camı kırık olan bir otomobili yağmalama cesareti verdiği gibi disiplinli ve kararlı bir “suç engelleme süreci”nin de beraberinde beyaz bir sayfa getirdiği kanıtlananlar arasında yerini aldı ve almaya da devam ediyor.

Örneğin, çevreyi kirletmenin ve trafik kurallarına uymama karşılığında cezai yaptırımın sağanması, kadına şiddet örneklerinde gerekli hukuki ve toplumsal adımların atılması bir anlamda uyanış sağlayacaktır. Böylece küçük suçlar engellenecek ve huzuru bozan tüm büyük suçların işlenmesinin önüne geçilmesi için yollar temizlenecektir.

Anlayana ders niteliğinde mesaj veren Kırık Cam Teorisi bize iki seçenek sunuyor

Kırık Cam Teorisi’ni kanıtlayan “otomobil deneyi” bunu ortaya koyduğu gibi kritik bir mesajla ders veriyor: ya küçük suçlara göz yumacağız ki bunun sonucu bugün şikayet ettiğimiz suçlara davetiye çıkarmaktır ya da küçük bile olsa tüm suçlara karşı net bir tavırla karşı duracağız ki bunun sonucunda memnun kalacağımız huzur ve güven ortamına kavuşacağız. Seçim bizim. Biz seçeceğiz…

Kaynak: 1 2 3 4 5 6

Daha çok bu tarz yazılar okumak isterseniz sosyal medya kategorimizi ziyaret edebilirsiniz.

Film izlemeyi seviyorsanız Film.BuradaBiliyorum.Com sitemizi, Dizi izlemeyi seviyorsanız Dizi.BuradaBiliyorum.Com sitemizi forumlarla ilgileniyorsanız Forum.BuradaBiliyorum.Com adresini ziyaret edebilirsiniz .

Ähnliche Artikel

Schreibe einen Kommentar

Deine E-Mail-Adresse wird nicht veröffentlicht. Erforderliche Felder sind mit * markiert

Schaltfläche "Zurück zum Anfang"
Schließen

Please allow ads on our site

Please consider supporting us by disabling your ad blocker!