Wissenschaft

#Beyin Asimetrisi Nasıl Evrildi? #Bilim #Science #BB

Beyin Asimetrisi Nasıl Evrildi?

Beynin sol ve sağ tarafının farklı işlerde görev aldığını, birbirinden farklı yüzdeyle aktive olduklarını veya aynı görev içinde iş bölümü yaptıklarını biliyoruz. Bu işlevsel lateralizasyon ve bununla ilişkili olarak beyin asimetrisi insan beyni için literatürde birçok çalışma ile gösterilmiş, tekil görevler için iki ana beyin lobu arasındaki etkileşim incelenmiş durumda. Ne var ki, yaşayan en yakın akrabalarımız büyük apeler hakkında bu konuda çok az şey biliyoruz.

Bilim insanları şimdi, endokast dediğimiz kranyal (kafatası) kemiklerinin iç tarafında oluşmuş beyin izlerini kullanarak, uzun zamandır geçerli görülen insan beynindeki asimetri kalıbının tekil bir özellik olduğu yönündeki nosyonu tekrar test ediyor. Bulgulara göre, aynı asimetri paternleri şempanze, goril ve orangutanlarda da bulunuyor. Ancak, insanlar bu paternlere bakıldığında en fazla çeşitlilik gösteren tür. Bu da, insanların dil gibi kendine has olan gelişmiş bir takım kognitif (bilişsel) yetilerinin lateralize (yanallaşmış) şekilde evrimi, ortak atalarımızın asimetri kalıplarının adapte edilmesiyle evrilmiş olabiliceğini gösteriyor.

Beynimizin sağ ve sol taraflarının bir dizi bilişsel yetenek için özelleşmiş olduğunu biliyoruz. Örneğin; dil predominant olarak sol kürede daha çok işlenmekte veya sağ elin aktiviteleri sol kürenin motor kortesi tarafından yürütülmektedir.

Bu tip bir işlevsel lateralizasyon beynin morfolojik asimetrisine de yansıyor. Doğal olarak beynin sağ ve sol küreleri birbirinden anatomik olarak, sinir hücrelerinin dağılımında, konektivitesinde ve nörokimyasında bir takım nüanslar gösteriyor. Dolayısıyla bu farklar da dış beyin farklılıklarının kafatasının içine bıraktığı izde yani endokastta görülebiliyor.

Beyin asimetresinin aynı zamanda bilişsel yetiler ve işlevlerin de lateralizasyonu anlamına geliyor olsa da, bunun ne ölçüde gerçeği yansıttığı ve birim olay ve işlem başına, tasklarda beyin loblarının nasıl bir işbölümü olduğu iyi derecede bilinmiyor. Aynı zamanda insan soyağacı boyunca bu beyin asimetrisinin nasıl evrildiği, özellikle de ayrılma sonrası yaşayan en yakın akrabalarımız şempanzelerin nasıl bir beyin asimetrisine sahip olduğu noktasında çok az çalışma mevcut.

Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology ve University of Vienna araştırmacılarının yayımladığı yeni bir çalışmada insanların ve apelerin endokastlarından elde edilen şekilsel asimetriye dair elde edilen veriler yayımlandı. Kafatası kemiklerinin içinden bu bilgileri elde edebilme yetisi, yani geliştirilen teknik sayesinde beyin asimetrisine dair bilgiler için büyük apelerin beyinlerini elde etme zorluğu ortadan kalkmış oldu.

Soldan sağa insan, şempanze, goril, orangutan. 

© Simon Neubauer, CC BY-NC-ND 4.0

Araştırmacılar, insanlarda ve apelerin büyük çoğunluğunda asimetri magnitüdünün yaklaşık aynı olduğunu sadece şempanzelerin; insan, goril ve orangutanlardan daha az asimetrik olduğunu tespit etti. Ayrıca asimetri kalıplarını yani beynin tam olarak hangi bölgeleri için ne biçimde asimetrik olduğunu araştıran bilimciler, tipik insan asimetri kalıbının diğer büyük apeler yani insansılar tarafından da gösterildiğini keşfetti. Sol oksipital lob, sağ frontal lob, sağ temporal lob ve sağ serebral lobun diğer beyin lobunda kontralateral kardeşlerine göre daha fazla baskın olması bunlardan sadece birkaçı.

Araştırmacılardan Philipp Mitteroecker, bireysel varyasyona rağmen insanların bu en yaygın kalıplarında tutarlılık gösteriyor olmasının şaşırtıcı olduğunu ve bunun insanlarda daha yüksek olan fonksiyonel ve gelişimsel modülarizasyona işaret ettiğini belirtti. Çünkü insanlar çok daha çeşitli asimetri kalıpları açığa çıkarıyor.

İnsan beyin evrimi ile asimetri kalıplarındaki varyasyon arasındaki ilişki, bugüne kadar keşfedilmiş kafataslarındaki endokast izleri üzerinden yani arkeolojik data üstünden incelenebilecek. Araştırmacılar bu kalıpların insan soyunun başlangıcından çok daha önce evrilmiş ve ik temellerinin atılmış olduğunu ortaya attı. Fonksiyonel beyin lateralizasyonunun morfolojik verilerle ilişkilendirilmesi ve tipik insansı davranışlar ile bağıntılarının kurulması yakın zamanda mümkün olacak ve evrimsel davranış / evrimsel psikoloji modelleri daha iyi geliştirilebilecektir.

Kaynak

Daha çok bilim makalesi okumak isterseniz bilim kategorimizi ziyaret edebilirsiniz.

Film izlemeyi seviyorsanız Film.BuradaBiliyorum.Com sitemizi, Dizi izlemeyi seviyorsanız Dizi.BuradaBiliyorum.Com sitemizi forumlarla ilgileniyorsanız Forum.BuradaBiliyorum.Com adresini ziyaret edebilirsiniz .

Ähnliche Artikel

Schreibe einen Kommentar

Deine E-Mail-Adresse wird nicht veröffentlicht. Erforderliche Felder sind mit * markiert

Schaltfläche "Zurück zum Anfang"
Schließen

Please allow ads on our site

Please consider supporting us by disabling your ad blocker!