Çocuğunuzun yalan söylediğini anlayabilir misiniz?

Çocukların neden yalan söylediğini anlamaya ilişkin şüphesiz uzun yazılar yazılabilir; ancak ondan önce üzerinde düşünülmesi gereken bir konu daha var: Yalan söylediğini saptamak. Elbette sözünü ettiğimiz şey daha çok şüpheli durumlar için geçerli. Düşünün ki en sevdiğiniz vazo yere düşüp kırıldı ve bunun için 8 yaşındaki çocuğunuz kediyi suçluyor. Çocuğunuz acaba gerçeği mi söylüyor? Yeni yapılan bir araştırmaya göre bunu belirlemek öyle kolay iş değil.

10.000 çocuk ve yetişkinin dahil edildiği yetişkin örnekleminin çoğunlukta olduğu 45 araştırmadan toplanan veriler pek çok yetişkin insanın mırıldanan, kıpırdanan ve sürekli gözlerini kırpıştıran bir çocuğun yalan söylediğini bu hareketlerinden anlayabileceklerini düşündüklerini ortaya koymuşsa da onlar yalnızca yalanların %47’sini saptayabilmişlerdir. Üstelik bu yetişkinlerin yalanı saptamada kullandıkları yöntemler araştırmacıların “Hukuk ve İnsan Davranışı”ndaki raporlarıyla neredeyse aynıydı. Uzunlamasına boylamsal hipotezli araştırmaların bulguları ise oldukça şaşırtıcıydı: Çocuklar yaşlarına göre oldukça iyi birer yalancıydılar. Araştırmaya katılan sosyal çalışmacı, öğretmen gibi alanla ilgili uzmanlar yalanları teşhis etmede sıradan insanlara göre biraz daha başarılıydılar.

Sonuçta araştırmacıların dikkat çekmek istedikleri nokta ise bu çalışmanın pek çok bilimsel araştırmanın birleştirilmesiyle elde edilen bir meta-analiz çalışması olduğu yönündeydi. Birleştirilen bu çalışmaların tamamı aynı yönteme sahip olmadığı ayrı bir gerçek olsa da araştırmacıların vurguladıkları en önemli şey de gelecekteki çalışmaların bir gün çocukların yalanlarını saptamada ebeveynlere, öğretmenlere ve komşularına yol göstereceğine dair umutlu oldukları yönündeydi.

Çocuğu suçlamadan net bulgularla yalan söylediğini belirlemek çocuğun psikolojisi açıdan çok büyük önem taşıyacaktır.  Suçlama olmaksızın belirlenmiş bir yalanın nedenini sorgulamak çocuğun tüm iyiliği düşünülerek yapıldığında davranış problemlerinin önüne geçmek için sağlam adımlar atmak mümkün olacaktır.

Kaynak: sciencemag.org