#Corona Salgını Ne Zaman Bitecek? Corona Virüsü İçin Geliştirilen İlaçlar Hangi Aşamada? #SosyalMedya #Tv #BB

Çin’de Aralık ayında ortaya çıkan corona virüsü yaklaşık 4 ay gibi kısa bir zamanda tüm dünyaya yayıldı. Dünyada tespit edilen vaka sayısı 100 bini geçerken, hayatını kaybedenlerin sayısı ise 5 bini aştı. Türkiye’de ise dün itibariyle vaka sayısı 18 oldu. Türkiye’de corona virüsü nedeniyle henüz can kaybı yaşanmadı. Ancak özellikle İtalya, Fransa ve İngiltere başta olmak üzere çoğu Avrupa ülkesinde her geçen gün vaka ve ölüm sayısı artıyor. Corona virüsü için henüz geliştirilen bir tedavi ya da aşı olmadığından bulaşması engellenemiyor. Bu nedenle pek çok ülke büyük kentlerde karantina ve OHAL ilan etti. Corona virüsünün yayılmasını önlemek için tedbirler artırılırken bir yandan da tedavi ve aşısı için çalışmalar sürüyor. Peki corona virüsü salgını ne zaman sona erecek? Corona virüsü ilaç geliştirildiğinde sona erecek mi ve corona için geliştirilen ilaçlar hangi aşamada? Gelin bu soruların yanıtlarına birlikte bakalım.

Corona virüsü salgını için WHO (Dünya Sağlık Örgütü) önce “uluslararası küresel acil durum” ardından ise “pandemi” ilan etti

Ne yazık ki hastalığın henüz bulunan bir tedavisi yok, bu nedenle tüm dünyada vakalar artmaya devam ediyor. Ancak bazı vakalarda kullanılan ilaçlar hastalığın ilerlemesini durdurabiliyor

Kişiler tamamen tedavi olamıyor, ancak hastalığın ölümcül sonuçlar doğurması engelleniyor. Bu nedenle corona virüsüne yakalanan herkes hayatını kaybetmiyor

Tüm dünyada hem ekonomik hem de sosyal kayıplara sebep olan salgının önlenmesi içinse ilaç ve aşı geliştirme çalışmaları devam ediyor. Ancak ilaç geliştirme süreci oldukça zorlu bir süreç

Corona virüsü ilaç geliştirme süreci nasıl ilerliyor?

Öncelikle yeni bir ilaç geliştirme süreci oldukça maliyetli ve bir o kadar da uzun bir süreç. İlaç geliştirme süreci fikrin oluşmasından bu ilacın geliştirilip insanlara ulaşmasına kadar çok fazla süreçten geçiyor. Genetik ve Sinir Bilimi’nde Doç. Dr. Çağhan Kızıl bu süreçleri Twitter hesabından bir flood paylaşarak yayınladı. Temel olarak ele alırsak; ilaç geliştirme süreci birkaç ana bölümden oluşuyor. Bunlar;

-Keşif ve araştırma


Bu aşamada ilk olarak; bilimsel bir bilgiye dayanarak üretilen kimyasallar belli ve çoğu zaman basit bir tarama metodu ile taranıp ilk adayların bulunması gerçekleşiyor.

– Preklinik çalışmalar


Bu aşamada ise; genelde hayvanlarda ve hücre kültürlerinde bir önceki aşamada bulunan adayların farmakokinetik/dinamik özelliklerine bakılıyor (emilim, metabolizma, dağılım). insana verilecek dozlar belirleniyor ve güvenilirliği ölçülüyor.

– Klinik çalışmalar


Pre-klinik aşamadan sonra ise klinik çalışmalar başlıyor. Bu süreçte ise; sağlıklı bireylerde dozlama analizleri ve yan etki profiline bakılıyor. Ardından ise ilacın beklenen etkiyi yaratıp yaratmadığı gözlemleniyor.

-Tedavi onayı


Klinik veri ve analizlerin ardından ilaç onaylanırsa ruhsatlandırılıyor ve üretim süreci başlıyor

Öncelikle yeni ilaç fikrine dair araştırmalar yapılıyor. Tabii ki bu araştırmalar ilacın hangi hastalıklarda kullanılabileceğine yönelik çalışmaları da kapsıyor. Bu da uzun bir zaman alabiliyor. Ardından ise bir proje takımı ile ilacın oluşumuna yönelik planlama yapılıyor. Bileşikler sentezleniyor, taramalar yapılıyor. Ardından ise test süreci başlıyor. Test sürecinin de farklı aşamaları oluyor. Tüm yan etkilerin test edilmesi için öncelikle hayvanlar üzerinde testler yapılıyor, ardından 100-300 hastada çalışmalar yapılıyor. Buraya kadar ilaç başarılı olursa, bundan sonrasında ise sağlıklı gönüllüler üzerinde test ediliyor, çok miktarda adayda ilaç sentezlemesi yapılıyor. Formüller geliştiriliyor ve geniş kapsamlı riskler için emniyet alınıyor. Süreç bununla sona ermiyor. Bunun ardından 3 ile 10 bin hastada ilaç deneniyor. Klinik ve veri analizi yapılıyor, başarı oranı yüksek olursa ilaç ruhsatlandırılıyor. Ancak piyasaya sürüldükten sonra da çalışmalar devam ediyor. Tüm bu süreç ise uzun yıllar alıyor. Bu sürecin maliyeti ise yüz milyonlarca dolar…

Corona için geliştirilen ilaçlar hangi aşamalarda?

Şu anda veritabanlarındaki bilgilere göre COVID-19 için 85 tane ilaç geliştirme çalışması var. Bunlar, ilaç geliştirme sürecinin değişik aşamalarında. Yüzde 70’e yakını “keşif” aşamasında, yüzde 20 kadarı pre-klinik aşamada ve geri kalanı da klinik çalışma safhalarında. Çinli yetkililer virüsün genetik kodunu hızla tespit etmişti. Bu da ilaç geliştirme çalışmalarının başlamasına büyük katkı sağladı.

Corona virüsü için geliştirilecek ilaç hastalığı tamamen tedavi edecek mi?

Corona virüsü için şu an geliştirilmeye çalışılan ilaçların içerisindeki maddeler, virüsün çoğalmasını önlemeye, virüsün hücrelere girmesini engellemeye ya da bağışıklık sistemini güçlendirmeye dair.

Corona virüsü için klinik safhada olan ilaçlar neler?

Bu ilaçlardan biri Remdesivir. Bir nükleotid benzeri madde olan Remdesivir, Ebola ve Marburg virüsleri için geliştirildi. Daha önce da SARS ve MERS salgınlarında kullanıldı ve etkili oldu. Remdesivir’in etkisi şu an için kısa süreli. İlaç, Washington eyaletinde ve Çin’de kullanılıp deneniyor. Tabii ki sonuçlar şu an için belirsiz.

Şu ana dek en umut verici gelişme ise Belçika’da yaşandı

Belçika’da da geliştirilen Danoprevir ve Favipiravir denen iki ilaç adayı var. Virüsün hücresel mekanizmalarını bloke eden bu maddeler çoğalmayı önlemeyi amaçlıyor. Belçika’da geçen ay araştırmacılar corona virüse karşı antikor bulduklarını açıklamışlardı. Aşıya göre daha kısa ömürlü olan antikorun hızlı bir koruma sağladığı belirtilmişti. Belçikalı profesörler, aşının aksine, bu ilacın yaşlılar ve savunmasız insanlarda da kullanılabileceğini söyledi.

Ancak bu ilacın da piyasaya sürülmesi için öncelikli olarak birkaç aşamadan daha geçmesi gerekiyor. Laboratuvar çalışmaları hala devam ediyor.

Kaynak: 1