Sibirya’da yeni bir gizemli krater bulundu
Geri döndüler!! Geçen yıl Sibirya’da aniden ortaya çıkan garip kraterleri hatırlıyor musunuz? Hiç beklenmedik bir şekilde kuş uçmaz kervan geçmez bir yerde ortaya çıkmışlardı. Bilimadamları da Hollywood korku filmlerine taş çıkaracak kadar güzel keşif fotoğrafları çekmişlerdi.
Bugünlerde, Rusya-Yamal Yarımadası’nda bir düzine yeni krater keşfedildi. Hatta araştırmacılardan biri tarafından bu kraterler, mantarlara benzetildi-gizemli bir şekilde gruplar halinde ortaya çıkıyorlar diye. Çoğunluğu ren geyiği çobanları tarafından keşfedilen bu kraterlerin oluşum sebebini hala daha tam olarak bilmesek de, kabul edilen teorilerden biri yeraltında patlayan, etkili sera etkisi gazlarından biri olan metanla ilgili.
Metan kaynaklarından biri permafrost* altında bolca tutulan organik malzemenin ayrışması. Permafrost çözünmeye başladığında içindeki organik malzeme de çözünmeye, yani ayrışmaya başlar ve bu durum da potansiyel olarak yüksek miktarlarda metan gazı salınmasına neden olur (2). Daha önceki vakalarında bilimadamları, kraterlerin artan sıcaklıklar nedeniyle eriyen permofrost içindeki organik malzemenin ayrılmasıyla açığa çıkan metan gazının patlamasıyla oluştuğuna yönelik kanıtlar bulmuşlardı.
Bu kraterler ne kadar mükemmel olurlarsa olsunlar, oluşmalarına yönelik bir diğer ve metan gazından (ya da uzaylıların istilasından) daha az tehlikeli olan teori de bu kraterlerin aslında pingo, yani dünyanın donmuş bölgelerinde bulunan krater-benzeri toprakla kaplı buz tepecikleri. Pingolar, permafrost altında sızan suların birikinti oluşturup donarak hacim kazanması sonucu meydana gelirler. Suyun donmasıyla hacim kazanması sonucu, buz halindeki malzeme üzerini örten toprağı iterek bir tepe oluşmasına neden olur. Eğer bu buz artan hava sıcaklığıyla erirse, toprak eskiden buz olan yere çöker ve krater benzeri bir yapı oluşur.
Pingo oluşumu ve erime sebebiyle çökmesi
Solda: Kuzeybatı Kanada’da pingo. Sağda: Çökmüş pingo, Kanada (3)
Yine de bu durum, geçen yıl bilimadamlarının gidip gördüğü bu kraterde fark ettikleri metan seviyesindeki artışı açıklamıyor. Bilimadamları bu uzak bölgeye tekrar geri gitmek için çok sabırsızlar ancak Sibirya kırsallarında böyle bir gezinti hiç de kolay değil. Onlar oraya gidip araştırmalarını yapana kadar, biz de beklemek zorundayız.
Açıklamalar:
*Permafrost: Kutuplarda en üst toprak örtüsü altındaki donmuş katman.
Kaynaklar:
Daha çok bilim makalesi okumak isterseniz bilim kategorimizi ziyaret edebilirsiniz.
Film izlemeyi seviyorsanız Film.BuradaBiliyorum.Com sitemizi, Dizi izlemeyi seviyorsanız Dizi.BuradaBiliyorum.Com sitemizi forumlarla ilgileniyorsanız Forum.BuradaBiliyorum.Com adresini ziyaret edebilirsiniz .
